Retinoidy w leczeniu łuszczycy
Retinoidy to pochodne witaminy A, które z powodzeniem wykorzystywane są w leczeniu umiarkowanej i ciężkiej postaci łuszczycy, w tym erytrodermii i łuszczycowego zapalenia stawów. Leczenie nimi uzupełniane jest często dodatkowo fototerapią dla wzmocnienia efektu terapeutycznego. Ma to szczególne zastosowanie w profilaktyce łuszczycy krostkowej zajmującej obszar dłoni i stóp.
Chociaż przez wielu dermatologów są one postrzegane jako leki o znacznej skuteczności, niosą one ze sobą sporo skutków ubocznych powodując, że nie są one odpowiednie dla każdego pacjenta. Jaki wpływ mają retinoidy na leczenie łuszczycy i jakie są ich skutki uboczne?
Retinoidy a łuszczyca
Łuszczyca to przewlekła, nawrotowa choroba skóry charakteryzująca się czerwonobrunatnymi wykwitami zlokalizowanymi w różnym miejscu na ciele. Towarzyszyć jej mąże itensywne złuszczanie naskórka a także trudny do opanowania świąd. Ten ostatni może powodować nie tylko zaostrzanie się zmian skórnych, ale także prowadzić do uszkodzenia warstwy rogowej.
Retinoidy w terapii łuszczycowej wykorzystuje się od lat 80. XX wieku. Pomagają one utrzymać właściwy stan skóry wpływając jednocześnie na poprawę działania układu immunologicznego poprzez zwiększenie odpowiedzi odpornościowej. Ich działanie opiera się na normalizacji proliferacji komórek naskórka, czyli ich prawidłowego namnażania. Dodatkowo hamują podział komórkowy w przypadku ich nadmiernego rozrostu oraz przyspieszają proces regeneracji.
W leczeniu łuszczycy retinoidy stosuje się w ramach monoterapii lub w leczeniu skojarzeniowym razem ze:
- steroidami,
- fototerapią,
- analogami witaminy D,
- dziegciem,
- lekami cytotoksycznymi.
Skutki uboczne retinoidów
Retinoidy, mimo swojej wysokiej skuteczności, niosą ze sobą ryzyko działań niepożądanych. Jednym z najpoważniejszych jest zaburzenie procesu podziału i różnicowania komórek. W leczeniu miejscowym retinoidami pacjenci zgłaszają często nadmierną szorstkość, suchość i łuszczenie się naskórka. Osoby przyjmujące retinoidy w formie doustnej narzekają na senność a także bezsenność, bóle głowy czy mdłości. Często pojawia się również jadłowstręt, bóle kostno-mięśniowe czy problemy z krwotokami z nosa.
Najczęstsze działania niepożądane retinoidów objawiające się ogólnoustrojowo:
- Ból głowy, senność,
- Zapalenie spojówek, zapalenie powiek,
- Zaburzenia w krzepnięciu krwi, łatwe zasinienia, krwawienia,
- Suchość gardła prowadząca do chrypki,
- Ból pleców, mięśni i stawów,
- Reakcje uczuleniowe (wysypka, swędzenie, obrzęk),
- Zmiany nastrojów, przygnębienie, depresja.
Należy pamiętać aby w trakcie stosowania retinoidów nie wystawiać skóry na nadmierne działanie promieni słonecznych, gdyż może to prowadzić do podrażnienia naskórka w postaci zaczerwienienia oraz nadmiernego wysuszenia.
U pacjentów, u których zaobserwowano nadmierną suchość, łuszczenie i pękanie naskórka można dodatkowo zastosować miejscowo oleje np. olej z wiesiołka poprawiający stan nawilżenia.